با توجه به استفاده بسیار زیاد از کامپیوتر و لپتاپ و حتی صفحه تلویزیون در محل کار و خانه، فشار چشم ناشی از آنها منجر به مشکلات بسیار برای کاربران شده است.بر اساس مطالعات ، خستگی و حتی درد چشمها ، فشار چشم و دیگر مشکلات و علائم دیداری در ۵۰ تا ۹۰ درصد از کاربران کامپیوتر رخ میدهد. این مشکلات میتواند شامل خستگی جسمی، کاهش بهرهوری و افزایش خطاهای کاری تا ناراحتیهای جزئی مانند درد و قرمزی چشم ، آبریزش چشم، خارش، تاری دید ، دوبینی، سرگیجه، حالت تهوع، سوزش چشم، تغییر در درک رنگها و نیز سردرد باشد که حتی مانع ازانجام فعالیت عادی و یا خوابیدن هم بشود.
استفاده طولانیمدت از چشمها در یکفاصلهٔ ثابت، باعث خستگی آنها میشود. ساختار چشم انسان بهطور طبیعی بهگونهای است که بیشتر برای مشاهده اشیای ۶ متر به بالا تعبیهشده و برای مشاهده آنها در فاصله نزدیکتر، فشار زیادی به ماهیچههای چشم وارد میشود.
چشمهای انسان عادت دارند تا بسیار راحت روی اشیای دور و نزدیک متمرکز شوند، به همین دلیل احتمال خستگی ماهیچه چشمی که روی کاغذ و صفحه مانیتور متمرکزشده است، وجود دارد. همچنین ماهیچههای چشم، از تغییرات نور یا درخشندگی یا از تغییر مسیر دید بین صفحه نمایشگر و نوشتههای در حال حروفچینی خسته میشوند و به دلیل جابهجایی زیاد کلمات، چشم بهمرور قدرت تطابق خود را از دست میدهد.افرادی که دارای اختلالات انکساری اصلاحنشده هستند، بیشتر در معرض خطرند.همچنین محیط کار نباید خیلی پرنور یا تاریک باشد تا به چشم فرد فشار وارد نشود.
مشکلات چشمی ناشی از کار با رایانه بیشتر براثر تماس طولانیمدت با صفحه مانیتور، کاهش تعداد پلک زدنها، نور کم محیط، وضعیت نامناسب قرار گرفتن در مقابل رایانه و خیره شدن بیشازحد به مانیتور ایجاد میشود.بهطور طبیعی در زمان مشاهده تلویزیون یا نمایشگر رایانه، خودبهخود تعداد پلک زدن کاهش مییابد، بهویژه اگر در محیطی خشک و گرم قرار داشته باشید، باعث خشک شدن مخاط چشمی میشود.
در ادامه به چند روش آسان برای کاهش ریسک ابتلا به فشار چشم و دیگر علائم شایع سندرم بینایی کامپیوتر CVS و محافظت چشم در برابر مانیتور کامپیوتر و لپتاپ می پردازیم:
۱- چکاپ چشم
مهمترین چیز یک معاینه چشم جامع دورهای است که میتوانید برای جلوگیری یا درمان مشکلات چشمی ناشی از کامپیوتر انجام دهید. به گفته موسسه ملی بهداشت و ایمنی شغلی (NIOSH)، کاربران کامپیوتر باید یک معاینه چشم قبل از شروع کار با کامپیوتر و پسازآن یکبار در سال داشته باشند.
در زمان معاینه، به دکتر خود بگویید که اغلب در خانه یا محل کار از کامپیوتر استفاده میکنید. فاصله چشم خود تا صفحهنمایش را هنگامیکه پشت میز نشستهاید داشته باشید تا دکتر بتواند عملکرد چشمهای شمارا در این فاصله خاص بررسی کند.
۲- استفاده از نور مناسب
در اغلب موارد فشار چشم ناشی از نور بیشازحد خورشید (واردشده از پنجره رو به فضای باز) یا از روشنایی زننده داخلی است. زمانی که شما از کامپیوتر استفاده میکنید، روشنایی محیط باید حدود نیمی از روشنایی که معمولاً در اکثر دفاتر کار پیدا میشود باشد.
با کشیدن پرده نور خارجی را حذف کنید. نور داخلی را با استفاده از تعداد لامپهای کمتر یا لامپهای با توان پایینتر کاهش دهید. در صورت امکان بهجای اینکه پنجره پشت یا جلو صفحهنمایش باشد، مانیتور کامپیوتر خود را کنار پنجره قرار دهید.
کاربران کامپیوتر اگر از استفاده لامپهای فلورسنت در بالای سرخود اجتناب کنند، احساس بهتری پیدا خواهند کرد. در صورت امکان چراغهای فلورسنت بالای سرخود را در دفتر کار خاموش کرده و در عوض از لامپهای زمینی که روشنایی غیرمستقیم دارند یا روشنایی هالوژن استفاده کنید.
در اکثر اوقات استفاده از نور فلورسنت “طیف کامل” که تقریباً همانند طیف نور ساطعشده از خورشید است، میتواند آسایش بیشتری را نسبت به لامپهای فلورسنت معمول برای کار با کامپیوتر فراهم کند. اما حتی روشنایی با طیف کامل هم اگر بیشازحد روشن باشد میتواند موجب ناراحتی شود. اگر از روشنایی بالای سرخود ناراحت هستید، سعی کنید تعداد لامپهای نصبشده در بالای فضای کار با کامپیوتر را کاهش دهید.
۳- به حداقل رساندن درخشندگی زیاد
درخشندگی زیاد و تابش خیرهکننده روی دیوار و سطوح پرداختشده و بازتاب روی صفحهنمایش کامپیوتر هم میتواند موجب فشار چشم شود. در صورت امکان یک صفحه ضد نور خیرهکننده روی مانیتور خود نصبکرده و اگر امکان داشت دیوارهای سفید روشن را با یک رنگ تیرهتر با سطح مات رنگآمیزی کنید.
زمانی که نمیتوان نور بیرون را کاهش داد، علاوه بر پوشاندن پنجرهها، استفاده از یک هود کامپیوتر هم میتواند مفید واقع شود.
چنانچه از عینک استفاده میکنید، عدسیای با پوشش ضد بازتاب (AR) خریداری کنید. پوشش AR با به حداقل رساندن مقدار نور منعکسشده از پشت و جلو عینک، تابش و درخشندگی زیاد را کاهش میدهد.
۴- ارتقا صفحهنمایش
مانیتور قدیمی CRT خود را با مانیتور LCD/LED جدید جایگزین کنید. صفحهنمایش LCD برای چشم مناسبتر است و معمولاً یک سطح ضد بازتاب روی خود دارد. صفحات نمایش قدیمی CRT میتوانند بهطور قابلتوجهی موجب پرپر زدن تصاویر شوند، که یکی از عوامل اصلی فشار چشم ناشی از کار با کامپیوتر است. حتی اگر این لرزیدن و سوسوزدن غیرقابل مشاهده است، هنوز هم میتواند باعث فشار چشم و خستگی در طول کار با کامپیوتر شود.
اگر نرخ تجدید (refresh rate) مانیتور کمتر از ۷۵Hz باشد بهاحتمالزیاد عوارض ناشی از سوسوزدن بیشتر هم خواهد بود. اگر شما باید از مانیتور CRT برای کار خود استفاده کنید، تنظیمات صفحهنمایش خود را روی بالاترین Refresh Rate ممکن قرار دهید.
در زمان انتخاب یک صفحهنمایش تخت، صفحهنمایشی با بالاترین رزولیشین ممکن انتخاب کنید. رزولیشین به “dot pitch” صفحهنمایش مربوط میشود. بهطورکلی، مانیتوری با dot pitch پایینتر تصویر واضحتری خواهد داشت. صفحهنمایشی را انتخاب کنید که دارای میزان ۰٫۲۸ میلیمتری یا کوچکتر dot pitch باشد.
از جاییکه روشنایی پیکسلها روی صفحهنمایش بهوسیله “نور پسزمینه – backlight” کنترل میشود که معمولاً در ۲۰۰Hz فعالیت میکند، مشکل سوسوزدن در صفحهنمایش LCD وجود ندارد.
اگر Refresh Rate پایینی (برای مثال ۶۰ هرتز) روی LCD میبینید نگران نشوید. این مورداشاره به دریافت تصویر جدید از کارت گرافیک داشته و ارتباطی به آپدیت روشنایی پیکسل صفحهنمایش و معمولاً فشار چشم ناشی از آن ندارد.در آخر، یک صفحهنمایش نسبتاً بزرگ انتخاب کنید. برای کامپیوتر رومیزی حداقل از مانیتور سایز ۱۹ اینچ استفاده کنید.
استفادهکنندگان از لنز چشمی مشکلات بینایی کامپیوتری بیشتری دارند؟
ازآنجاکه بسیاری از کاربران کامپیوتر از لنزهای چشمی استفاده میکنند، محققان در اسپانیا در سال ۲۰۱۴ مطالعات خود را منتشر کردهاند که در آن به بررسی استفاده از لنز چشمی در افزایش خطر مشکلات بینایی ناشی از کامپیوتر یا بدتر شدن سندرم بینایی کامپیوتر پرداختهاند.
محققان ۱۱۴ بررسی منتشرشده به زبانهای انگلیسی و اسپانیایی از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ یافتند که اشاره به لنزهای چشمی و استفاده کامپیوتر داشت. آنها شش مطالعه را برای تحلیل نهایی انتخاب کردند.
همه مطالعات نشان میداد که افرادی که از لنزهای چشمی استفاده میکنند، احتمال بیشتری وجود دارد نسبت به افرادی که فقط از عینک استفاده میکنند یا نیازی به لنزهای اصلاحی ندارند، علائم سندرم بینایی کامپیوتر داشته باشند.
در بین کسانی که از لنز چشمی استفاده میکنند شیوع علائم بین ۱۷ تا ۹۵ درصد میان افرادی که از این لنزها استفاده نمیکنند این میزان بین ۱۰ تا ۵۸ درصد است. همچنین در افرادی که از لنزهای تماسی استفاده میکنند نسبت به افراد بدون لنز احتمال دچار شدن به خشکی چشم در طول کار با کامپیوتر یا بعدازآن چهار برابر بیشتر است.
۵- تغییر در تنظیمات صفحهنمایش کامپیوتر
انجام تنظیمات درست صفحهنمایش کامپیوتر میتواند به کاهش فشار چشم و خستگی کمک کند. عموماً تنظیمات زیر مفید هستند:
تنظیم روشنایی صفحهنمایش تقریباً مشابه روشنایی محیط کار است. بهعنوان یک آزمایش، به پشت زمینه سفید این صفحه وب نگاه کنید. اگر مانند یک منبع نور به نظر میرسد، بیشازحد روشن است. اگر تیره و خاکستری به نظر میرسد، بیشازحد تاریک است.
تنظیم سایز متن و کنتراست، بهویژه هنگامیکه در حال خواندن یا نوشتن متنهای طولانی هستید برای راحتی مفید است. معمولاً چاپ سیاه روی پسزمینه سفید بهترین ترکیب برای راحتی است.
حرارت رنگ که یک اصطلاح فنی است برای توصیف طیف نور مرئی ساطعشده بهوسیله رنگ صفحهنمایش مورداستفاده قرار میگیرد. نور آبی یک نور مرئی با طولموج کوتاه است که با فشار چشم بیشتری نسبت به رنگهای با طولموج بلند، نظیر نارنجی و قرمز همراه است. کاهش درجه حرارت رنگ صفحهنمایش، میزان نور آبی ساطعشده از صفحهنمایش رنگی را برای مشاهده بهتر طولانیمدت کاهش میدهد.
برای کامپیوترهای با سیستمعامل ویندوز، تنظیمات صفحهنمایش در داخل Control Panel قابلتغییر است. برای کامپیوترهای اپل، تنظیمات صفحهنمایش را میتوان در قسمت Systems Preferences یافت.
در بسیاری از موارد ، تنظیم حرارت رنگ صفحهنمایش بهوسیله تنظیمات خود مانیتور انجام میشود.
چه سایزی برای متن روی صفحهنمایش برای جلوگیری از فشار چشم، مناسب است؟ بنابر گفته دکتر جیمز شیدی، متخصص سندرم بینایی کامپیوتر، بهتر است متون سه برابر کوچکترین اندازهای باشد که در حالت عادی میتوانید بخوانید.
متن سیاه روی پسزمینه سفید بهترین ترکیب برای چشمان شما است، هرچند دیگر ترکیبات تیره روی روشن نیز خوب هستند. از استفاده رنگ متن و زمینه با کنتراست پایین اجتناب کنید. خواندن متون روی پسزمینه شلوغ هم خستهکننده است.
در قسمت تنظیمات Display در Control Panel ویندوز میتوانید رنگ و سایز متن را تغییر دهید. همچنین در این قسمت میتوانید رزولیشین و روشنایی تصویر را نیز برای بهترین حالت مدنظرتان تغییر دهید.
در مواقعی که از مرورگرهایی مانند Internet Explorer, Firefox, Chrome, Safari یا دیگر مرورگرها استفاده میکنید، میتوانید با استفاده از دکمههای ترکیبی اندازه کل صفحه وب را بزرگ یا کوچکتر کنید. بهطور مثال در فایرفاکس با زدن دکمههای + Ctrl اندازه صفحه وب بزرگتر، دکمه – Ctrl صفحه وب کوچکتر خواهد شد و دکمه ۰ Ctrl صفحه را به حالت عادی برمیگرداند. همچنین با انتخاب گزینهای میتوانید فقط متن صفحه را بزرگتر کنید. این ترفند در اکثر مرورگرها یکسان است، درعینحال ممکن است مرورگری روش خاص خود را برای بزرگنمایی صفحه وب و متنها داشته باشد که میتوانید از راهنما یا منوی آن کمک بگیرید.
در اکثر گوشی های هوشمند نیز گزینهای برای تغییر اندازه متن وجود دارد تا کاربران بتوانند منوها و متنهای داخل گوشی موبایل خود را راحتتر بخوانند. از هر نوع صفحهنمایش دیجیتالی که استفاده میکنید، سعی کنید بهترین تنظیم ممکن را روی آن انجام دهید تا دچار خستگی کمتری در درازمدت شوید.
۶- پلک زدن بیشتر
در زمان کار کردن با کامپیوتر پلک زدن بسیار مهم است. پلک زدن چشم را مرطوب نگهداشته و از خشکی و سوزش آن جلوگیری میکند.
بر طبق مطالعات انجامشده، کاربران هنگام کار با کامپیوتر کمتر پلک میزنند، حدود یکسوم حالت معمول، که همین میزان هم ازنظر کارایی به نسبت مشابهش در حالت عادی نیست.پوشش اشکی چشم در مدتزمانی طولانی که عمل پلک زدن انجام نمیشود با سرعت بیشتری تبخیر شده که همین امر موجب خشکی چشم میشود. همچنین هوای بسیاری از محیطهای کاری خشک است که سرعت تبخیر اشک را بیشتر کرده و شمارا در معرض خطر خشکی چشم بیشتری قرار میدهد.
اگر تجربه علائم خشکی چشم رادارید، با چشمپزشک خود درباره استفاده از اشک مصنوعی در طول روز مشورت کنید. ضمناً قطرههای روان کننده چشم با قطرههای مخصوص قرمزی چشم اشتباه نکنید. قطرههای مخصوص قرمزی چشم حاوی موادی هستند که اندازه عروق خونی سطح چشم را کاهش داده و ظاهر چشم را بهنوعی سفید میکنند. اما اینها فرمول لازم را برای کاهش خشکی و سوزش چشم ندارند.
تلاش کنید این تمرین را برای کاهش خطر ابتلا به خشکی چشم هنگام کار با کامپیوتر انجام دهید: هر ۲۰ دقیقه، ۱۰ بار چشمان خود را بهآرامی ببندید، به حالتی که انگار به خواب میروید. این عمل به مرطوبسازی سطح چشم کمک میکند.
۷- ورزش دادن چشم
از دیگر دلایل فشار چشم کامپیوتر، خستگی آن است. برای کاهش ابتلا به خستگی چشم ناشی از تمرکز مداوم روی صفحهنمایش، حداقل هر ۲۰ دقیقه یکبار نگاه خود را از صفحهنمایش برداشته و به مدت حداقل ۲۰ ثانیه به یک جسم دور در فاصله ۲۰ فوتی (۶ متری) خیره شوید. برخی از چشمپزشکان به این عمل قانون ” ۲۰-۲۰-۲۰ ” میگویند. نگاه کردن به فاصله دور، عضله کانونی تمرکز چشم را شل کرده که باعث کاهش خستگی چشم میشود.
تمرین دیگر چشم، نگاه کردن به یک جسم دور برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه، سپس خیره شدن به یک جسم نزدیک برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه و بعد نگاه کردن دوباره به جسم دور است. این تمرین را ۱۰ مرتبه انجام دهید.این تمرین ریسک قفل شدن توانایی تمرکز چشم (یک بیماری که اسپاسم تطابقی نامیده میشود) پس از کار طولانیمدت با کامپیوتر را کاهش میدهد.
هر دو تمرین ذکرشده، خطر فشار چشم ناشی از کامپیوتر را کاهش میدهد. به خاطر داشته باشید که پلک زدن مکرر در طی تمرینات نیز، ریسک خشکی چشم ناشی از کامپیوتر را کاهش میدهد.
۸- استراحت در طول کار
به منظور مقابله با ابتلا به سندروم بینایی کامپیوتر و درد پشت، کمر و گردن، استراحتهای کوتاه و مکرر در طول روز کار با کامپیوتر داشته باشید.
کاربران بسیاری هستند که فقط دو استراحت ۱۵ دقیقهای در طول روز کاری خود با کامپیوتر دارند. بنابر مطالعات اخیر NIOSH، هنگامیکه کاربران کامپیوتر چهار استراحت ۵ دقیقهای کوتاه اضافه در طول روز کاری خود داشته باشند، ناراحتی و فشار چشم آنها بهطور قابلتوجهی کاهش مییابد. این استراحت تکمیلی بهرهوری کارکنان را کاهش نمیدهد. یک نتیجه استراحت اضافه افزایش قابلتوجه سرعت ورود اطلاعات بود، بنابراین حتی اگر کارکنان هرروز ۲۰ دقیقه زمان اضافی برای استراحت داشته باشند، خروجی کار حفظ میشود.
در هنگام کار با کامپیوتر وقفه ای ایجاد کنید. بلند شده، کمی راه بروید و حرکات کششی دست، پا، کمر، گردن و شانهها را انجام دهید. این کار سفتی و خشتگی عضلانی را کاهش میدهد. در ضمن میتوانید از کتابهای معتبر در این زمینه یا یک باشگاه تناسباندام برای گرفتن پیشنهادهای ورزشی مشورت بگیرید تا با انجام آنها در زمان استراحت و بعد از کار فشار و سفتی در دستها، گردن، شانهها و کمر خود را کاهش دهید.
گزارش جدید دربارهٔ فشار چشم و دستگاه دیجیتال
آخرین گزارش انجمن بینایی (Vision Council) در رابطه با معضل فشار چشم ناشی از دستگاههای دیجیتال در ژانویه ۲۰۱۶ منتشر شد.
بر طبق آن نهتنها بزرگسالان، بلکه کودکان و افراد مسن هم با قرار گرفتن مستمر در معرض دستگاههای دیجیتال، علائمی نظیر فشار چشم، سردرد، خشکی چشم، تاری دید و درد در گردن، کمر و شانه را تجربه کردهاند.
همچنین آمار جدیدی در این گزارش وجود دارد که ممکن است شمارا شگفتزده کند. برای مثال، بیشتر از ۳۰ درصد آمریکاییهای ۶۰ ساله و بالاتر از دستگاههای دیجیتال ۲ ساعت و بیشتر در روز بیش از ۱۵ سال استفاده کردهاند. و تقریباً نزدیک به ۹۰ درصد افراد بزرگسال از دو یا چند دستگاه در یکزمان استفاده کردهاند.
۹- اصلاح محیط کار
چنانچه نیاز به نگاه کردن به عقب و جلو بین یک کاغذ چاپشده و صفحهنمایش کامپیوتر دارید، این کار میتواند منجر به فشار چشم شود. کاغذ نوشتهشده خود را روی یک استند کپی مجاور مانیتور خود قرار دهید و نور روی استند کپی هم مناسب باشد. ممکن است بخواهید از لامپ رومیزی استفاده کنید، اما مطمئن شوید که تابش نور در چشمان شما یا روی صفحهنمایش کامپیوتر قرار نیفتد.
وضعیت نامناسب در طول کار با کامپیوتر نیز در ایجاد سندرم بینایی کامپیوتر مؤثر است.پس میز کار و صندلی خود را در ارتفاع درستی تنظیم کنید.
استفاده از میز کامپیوتر و مبلمان ارگونومیک به شما امکان ایجاد فاصلهٔ ۵۰ تا ۶۰ سانتی بین چشم و مانیتور کامپیوتر میدهد. مرکز صفحهنمایش شما باید حدود ۱۰ تا ۱۵ درجه زیر چشمان شما باشد تا سر و گردن شما در موقعیت راحتی قرار بگیرد.
۱۰- استفاده از عینک کامپیوتر
به منظور راحتی بیشتر در هنگام کار با کامپیوتر، ممکن است تغییر عینک طبی شما به یک عینک مخصوص کامپیوتر مفید باشد. اگر بهطورمعمول از لنزهای تماسی استفاده میکنید، که ممکن است به خاطر آن در طول کار با کامپیوتر دچار خشکی چشم و احساس ناراحتی شوید، این امر بیشتر به چشم خواهد آمد.
اگر از عدسی تدریجی و دو دید استفاده میکنید هم عینک کامپیوتر انتخاب مناسبی است، چون این لنزها عموماً برای فاصله تا صفحهنمایش کامپیوتر مناسب نیستند.
۱۱- آب کافی و مواد غذایی مناسب
آب کافی بنوشید تا آب لازم بدن و درنتیجه رطوبت چشمهایتان حفظ شود.
و حتماً در رژیم غذایی روزانه خود مواد غذایی موردنیاز برای تقویت بینایی را بگنجانید. اسفناج و سبزیهای دارای برگ سبز، منبع خوبی از کاروتنوئید بوده و به حفاظت از چشمها در برابر آفتاب کمک میکنند. سویا نیز سرشار از پروتئین و ویتامین E است که برای سلامت چشمها مفید است. سبزیهای زردرنگ مانند هویج و کدوحلوایی نیز حاوی ویتامینهای A، C و E و بتاکاروتن هستند که در تقویت بینایی مؤثرند.
۱۲- گذاشتن خیار روی چشم
بعد از یک روز کاری خستهکننده که بهناچار چشمهایتان نیز خسته شده، بهتر است یک برش خیار روی چشمهای خسته گذاشته و با این کار به آرامش آن کمک کنید. اگر خیار اندکی خنک باشد، تأثیر بیشتری خواهد داشت.
در آخر به خاطر بسپارید بینایی نعمت بزرگی است که نباید بهراحتی آن را از دست داد. اگر کار شما به استفادهٔ دائمی از کامپیوتر وابسته است، بیشتر مراقب باشید تا بتوانید همیشه با چشمانی سالم، کار وزندگیتان را ادامه دهید.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
لطفا پاسخ را به عدد انگلیسی وارد کنید: