روزها احتمالاً در هرجای ایران که باشید با قطعی‌های سراسری برق مواجه شدید و ساعاتی از هفته را بدون برق سپری می‌کنید. این ماجرا حالتی بسیار جدی پیداکرده و دولت اقدامات مختلفی ازجمله تغییر ساعات اداری، خاموش کردن سیستم سرمایش ادارات برای صرفه‌جویی در انرژی برق را انجام داده است.
فرماندار تهران حتی اخیراً اعلام کرده که «اگر شهروندان در مصرف برق ۱۰ درصد صرفه‌جویی نکنند، خاموشی‌ها تا ۵۰ روز ادامه خواهد داشت.» موضوعی که در این میان پیش می‌آید این است که با توجه به رشد ماینینگ و استخراج ارز مجازی، آیا ماینرها هم در این قطعی‌ها و کم شدن انرژی برق تأثیر دارند؟
«امید علوی» عضو گروه ویراماینر و فعال حوزه ارز مجازی باور دارد که برای استخراج هر نوع از ارزهای مجازی مقدار مصرفی برق متغیری وجود دارد: «مثلاً اتریوم بیشترین مصرف برق را برای استخراج لازم دارد و مونرو کمترین.» این کارشناس اما تأکید می‌کند که مشکلات قطعی برق در کشور لزوماً متعلق به یکی دو سال اخیر نیست و سال‌هاست که این مشکلات گریبان گیر جامعه شده است. او می‌گوید:
«ما تولیدکننده بالقوه برق در دنیا هستیم و حتی برق را صادر می‌کنیم. این ناکارآمدی سیستم توزیع برق و البته کمبود شدید آب است که باعث این قطعی‌ها می‌شود و مقدار فارم‌ها و ماینرها در کشور آن‌چنان رقم قابل‌توجهی نیست که آن‌ها را دارای تأثیر منفی درزمینهٔ تولید برق بدانیم. درمجموع ۴ هزار ماینر در ایران وجود دارد و نزدیک به ۵۰۰ فارم بزرگ که این مزارع هم از نیروگاه‌های زباله‌سوزی و برق صنعتی و برق کشاورزی و… استفاده می‌کنند. البته که امسال به خاطر نرخ ارز و جهش قیمت ارزهای مجازی، مزارع و ماین کردن رشد صعودی داشته ولی بازهم این رشد آن‌چنان تأثیری روی توزیع انرژی ندارد.»
علوی از دو نوع فارم خانگی و غیر خانگی یاد می‌کند و عقیده دارد افرادی که در خانه‌شان ریگ و ایسیک گذاشته‌اند، اگر بخواهند هم نمی‌توانند از یک مقدار بیشتر (۳۲ آمپر) برق مصرف کنند و سیم‌کشی ساختمان و اداره برق این اجازه را به آن‌ها نمی‌دهد:
«بیش از ۳ هزار ماینر ایران در ابعاد خانگی کار می‌کنند. افرادی که در مزارع و شهرک‌های صنعتی و حتی جاهایی مانند مرغداری مزرعه ایجاد کرده‌اند شدیداً تحت نظارت اداره برق هستند و با برق صنعتی و کشاورزی این کار را انجام می‌دهند.»
استخراج ارز مجازی به‌جای صادرات برق
علوی باور دارد که اگر دولت بتواند درست و با برنامه به مسئله ماین کردن ورود کند، می‌تواند کمک‌حال بسیار بزرگی برای ماینرها و اقتصاد کشور باشد:
«مثلاً توربین‌های بادی و مناطق اطراف آن را اجاره دهد تا در این مناطق خنک بتوان از انرژی تجدید پذیر باد استفاده کرد و ارز مجازی استخراج کرد و با استفاده از آن ارز، تحریم‌ها را دور زد و خریدهای کلان برای کشور انجام داد. ژنراتورهای گازی هم می‌تواند به‌عنوان منبع دیگری جز برق درزمینهٔ ماین کردن کاربرد داشته باشد اما پنل‌های خورشیدی و سولار جواب نمی‌دهد و سوددهی ندارد.»
او باور دارد که به‌جای صادرات برق به مقدار N تومان، می‌توان از همین مقدار ارز مجازی به‌مراتب باارزش‌تری استخراج کرد و آن را تبدیل به کالا و پول برای کشور کرد. علوی تأکید می‌کند که استخراج بیت کوین و سایر ارزهای مجازی مسئله‌ای است که خود دولت هم باید به‌طور قانونی به آن وارد شود و از شایعاتی می‌گوید که برخی بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ هم به این مسئله ورود پیداکرده‌اند و ارزش این کار را فهمیده‌اند.
ماینرهای شخصی مشکل‌ساز هستند
«جواد دادگر»، کارشناس سایبری و فعال حوزه ارز مجازی نیز از الگوریتم‌های خاص استخراج بیت کوین باور دارد که ماین کردن آن‌چنان درزمینهٔ مصرف انرژی مؤثر نیست. او می‌گوید:
«ماینینگ ارزهای مجازی هرکدام یک الگوریتم خاص خود رادارند و دو مدل ماینینگ داریم که یکی از دستگاه‌ها توسط خود ماینرها بسته می‌شود که ریگ نام دارد و مدل‌های دیگری نیز وجود دارد که به‌صورت شرکتی ساخته می‌شود و اسیکس نام دارد. در هر دو حالت این دستگاه‌ها برق زیادی مصرف می‌کنند و وقتی در قالب یک فارم (مزرعه دستگاه‌های استخراج بیت کوین) می‌رود این مقدار کمی قابل‌توجه است. ضمناً خنک کردن این دستگاه‌ها یا به‌اصطلاح Cooling هم برق مصرف می‌کند اما تأثیرش را نمی‌توان آن‌چنان قوی دانست. البته ۲۴ ساعته کار کردن آن‌ها به‌خصوص در ساعات اوج مصرف شاید کمی مشکل‌ساز باشد.»
دادگر تأکید دارد که استخراج کردن و داشتن فارم در ایران هنوز مسئله‌ای غیرقانونی تلقی نمی‌شود و ماینرهای شخصی چندان سود زیادی از استخراج ندارند: «ماینرهای شخصی دراین‌بین مضرتر هستند چراکه افرادی هستند صرفاً با وسوسه وارد این حوزه شدند و از اطلاعات فنی کمتری برخوردار هستند. واردکردن استخراج بیت‌کوین به خانه‌ها به نظر من آن‌چنان توجیه مالی ندارد چراکه قیمت برق صنعتی و برق کشاورزی هم در این میان نیست و هزینه گزاف برق خانگی باید پرداخت شود.»
دولت می‌تواند کمک کند
«سامان ماه آورپور» اما عقیده نسبتاً متفاوتی دارد، این کارشناس نرم‌افزار و محقق حوزه ارز مجازی عقیده دارد که مصرف استخراج بیت‌کوین در روز به‌اندازه یک ماه خانوارها در تابستان‌هاست ولی تأکید دارد که این امر با برق خانگی انجام نمی‌شود. او می‌گوید:
«برق در کشور ما آن‌قدر گران نیست و حدود ۳ هزار دلار برای هر استخراج هر بیت کوین لازم است که با توجه به نرخ بیشتر واقعی بیت کوین به‌صرفه است.»
او به شهر دوبی اشاره می‌کند و سیاست‌های دولت این شهر را درباره استخراج بیت کوین را تعریف می‌کند.
«هزینه ماین کردن در دوبی با توجه به گرمای زیاد بسیار بالاست اما دوبی مناطقی را برای ماینرها در نظر گرفته و ضمن حمایت از آن‌ها برق رایگان هم در اختیارشان قرار داده تا از این موضوع برای اقتصاد کشور بهره بجوید. کشورهایی مثل ایسلند بهترین مکان برای استخراج بیت‌کوین است و جزو معدود مکان‌هایی است که با استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر توانسته به کار ماینینگ روی بیاورد و به‌نوعی بهشت ماینرها شده است.»
این کارشناس گسترش و توسعه ماینینگ را تهدید مهمی برای پدیده گرمایش جهانی یا همان Global Warming می‌داند و می‌گوید بسیاری از سازمان‌ها و NGO ها هم در دنیا در این رابطه بیانیه صادر کرده‌اند: «به همین جهت زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر پروتکل صورت گرفته و از سیستم POW به POS تغییر پیدا کند. در سیستم POW یک سری الگوریتم و تراکنشات اضافه وجود دارد که از همین رو باعث بیشتر مصرف شدن برق است ولی مخترع اتریوم سعی دارد با حذف این الگوریتم‌ها، سیستم POS را جا بیندازد اما متأسفانه هنوز آن‌طور عمومیت نیافته است.»
او آینده ارزهای مجازی را اما جدا از این مصرف‌های انرژی می‌داند و گواه این امر را ارزهای مجازی جدیدی که بر پایه بلاک چین نیست (همچون آیوتا که برای اینترنت اشیا به‌کاربرده می‌شود) می‌داند. ماه آورپور باور دارد که آینده ارزهای مجازی بسیار روشن و کمتر درگیر باانرژی خواهد بود اما این امر تا سال ۲۰۲۲ احتمالاً اتفاق خواهد افتاد.
جمع‌بندی
به نظر می‌رسد با توجه به پیشرفت فنّاوری و آمدن موضوعی به اسم ارز مجازی، طبیعتاً استفاده از منابع برق هم بیشتر خواهد شد، مثل زمانی که رایانه‌ها گسترش پیدا کردند و برق بیشتری در دنیا استفاده شد، حالا باوجود ارزهای مجازی هم این روند، سیر طبیعی خود را طی می‌کند.
خبر خوب‌تر اما آن است که خود فعالان این حوزه نسبت به این موضوع واقف هستند و در تلاش هستند با مواردی چون جایگزین کردن سیستم POS و یا ارزهای مجازی خارج از بستر بلاک چین، این مصرف را کم کنند و به حداقل برسانند.
در ایران اما ماینرها و فارم‌های خانگی زیادی وجود دارد که برخی از آن‌ها احتمالاً از دانش فنی و سیستم بهینه‌ای استفاده نمی‌کنند و مشکلاتی را به وجود بیاورند که به گفته کارشناسان نمی‌توان آن‌ها را بسیار مخرب دانست ولی درهرحال نباید کلاً هم نادیده گرفت. بااینکه نفس بیت‌کوین و ارزهای مجازی و به‌طورکلی بستر بلاک چین، یعنی مسئله به‌دوراز دست دولت‌ها و حاکمیت‌ها انجام شود، اما در سرتاسر دنیا، دولت‌ها به طرق مختلف وارد این سیستم شدند تا بتوانند آن را بهتر و کاربردی‌تر داشته باشند و شاید بد نباشد این مسئله در ایران ما نیز رخ بدهد، البته به آن شرط که ورود دولت به‌طور حمایتی تام باشد و نه دخالت و سهم‌خواهی و مسائل مشکل‌آفرین دیگر.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
لطفا پاسخ را به عدد انگلیسی وارد کنید:
